Doringbome en wag-‘n-bietjies

Blogvriendin Woordnoot skryf vandag oor doringbome. En toe is ek sommer lus om ook te skryf. Veral omdat ek een in ons tuin laat afkap het. Ene wat die gras versmoor, ons het hom op verkeerde plek geplant. Ek wil oor twee soorte bome met dorings skryf wat by ons langs die rivier groei.

Die doringboom en die wag-‘n-bietjie op die wal van die Vaal. Die boer by wie ons gekoop het, het raad gegee. Haal die doringbome uit, hou die wag-‘n-bietjies. Manlief het die raad in die wind geslaan, hy is baie lief vir doringbome, ek is versigtig vir hulle slagysters wat in die gras gelos word. Dus het ons beide gehou.

Daar is doringbome.

Die doringbome groei heeltemal te vinnig tot baie, baie hoog. Troon bokant almal uit. Druk selfs bome om hulle wat stadiger groei weg. En druk in mekaar se takke in in die poging om eerste heel bo te wees.

Hulle gooi gereeld sulke wit tweebeendorings af, om vir onwetende kindervoetjies te wag. Wat angswekkende gille oor ‘n kersnaweek kan veroorsaak.

Hulle smagting na eerste die hoogste wees, het rampspoedige gevolge. In kleigrond wat nie vir hulle pieperige wortelstelseltjies kans sien nie. Pleks dat hulle aandag aan die bou van wortelstelsels bestee. As ek weer sien, begin hulle kantel. Droog die takke uit weens te min water wat opgeslurp kan word.

Die voëltjies, wat die doringbome verkies, sien die probleem raak voordat die reus weet hy gaan val. Maak nie meer nessies in die droë takke nie. Hulle gaan sonder nessies ten gronde. Niks bly meer in hulle nie.

En as die ou reus val, ruk en pluk hy die takke van die bome om hom uitmekaar. Dit is mos nie goed genoeg om alleen ten gronde te gaan nie, almal om hom moet verwoes, of ten minste beseer word.

Daar waar hy gestaan het, is die grond tydens die val skaars versteur. Ek kan nie glo dat sulke hoë bome op sulke pieperige worteltjies staatmaak nie (kyk foto’s).

Die doringbome laat my aan mense dink wat die leer heeltemal te vinnig wil klim, te vinnig groot wil wees en dalk selfs die mense wat hulle tradisies en geskiedenis wil ontken. In ‘n poging om deur ander aanvaar te word.

Hulle los ook dorings wat op die pad van ander val. Kry, ek dink, genoegdoening daaruit om te sien watter pyn hulle veroorsaak as ander in hulle dorings trap. En sal nooit sê dat hulle jammer is nie. Want jy moes weet, jy het naby ‘n doringboom verbygegaan.

Hulle sal knoei om heel bo uit te kom. En baie maak nessies in hulle takke. Omdat hulle dink dat hulle daar beskerming gaan kry. Almal vlug egter weg wanneer die takke droog raak, is betyds bewus dat hy gaan val. Behalwe die langs hulle wat saam na wind jaag. Hulle kry ook seer tydens die val.

En dan sit hulle turf. Hulle het nie die regte pad geloop nie, nie ‘n goeie kennisbasis gebou nie. Nie tyd afgestaan om by ander om te leer nie.

Het nie geweet dat ‘n goeie wortelstelsel nodig is om die werk te doen nie. Hulle het eerder die mense om hulle vertrap om eerste bo te wees. En as hulle uiteindelik val, is daar skaars ‘n rimpeling wat aandui dat hulle daar was.

***

Dan is daar die wag-‘n-bietjies.

Die wag-‘n-bietjie op die hooffoto hier bo is so jaar of tien gelede moeg geval deur ‘n reuse dorringboom. die stam het in twee geskeur en so boog gevorm.

Ons het die blinkblaar soort. Hulle groei stadiger, bestee meer aandag aan hulle wortelstelsels. En hulle val nie, selfs al val ‘n doringboom bo-op hulle.

Hulle het ook dorings, maar dit is tussen die blare versteek.

En as jy te naby aan hulle kom, haak die dorings jou vas. Hoe meer jy spartel om weg te kom, hoe meer weerhakies haak jou vas. Van daar die naam wag-‘n-bietjie. Jy moet so bietjie sukkel om van die dorings los te raak. Maar, dit gebeur net as jy te naby aan hulle kom. In hulle binnewerke gaan vroetel, waar jy nie hoort nie. Wat sou die doel wees? Hulle eet tog nie die kos wat hulle verstrengel nie. Dus net lus vir bietjie seermaak?

Hulle bou sterk wortelstelsels, neem langer as die doringbome om hoogtes te bereik.

Maar, hulle staan vas. In die kleigrond op die wal van die Vaal.

Selfs as die ou groot doringbome langs hulle val, hulle takke flenters skeur, een deel van die boom selfs verwoes. Steeds dan staan hulle geanker deur die wortelstelsels waaraan hulle tyd bestee het.

Selfs dan blink hulle blaartjies, skiet hulle lote uit waar die vorige takke verwoes is. En word hulle weer mooie bome. Die tekens waar die doringbome hulle verrinneweer het, bly egter sigbaar.

Maar hulle bly geanker staan waar hulle was. As gevolg van hulle wortelstels. Selfde slegte grond vir hoë bome. Die verskil lê in die wortelstelsels.

So is sommige mense ook vir my.

Hulle bou sterk wortelstelsels, bly vas staan waar hulle staan. Die wortelstelsels is goed gebou, anker hulle.

Hulle bly geanker staan, selfs al val die doringbome hulle flenters. Want hulle wortelstelsels is goed gebou.

Hulle kry dit reg om die seer wat deur ander veroorsaak is te verwerk. Maar, die letsels van die seer bly sigbaar. Asof hulle dit nie heeltemal wil laat gaan nadat hulle herstel het nie.

Hulle blink blaartjies maak hulle mooi, hulle lyk soos mense wat jou verwelkom.

Maar, hulle dorings is ook iewers in die binnekant ingeweef, tussen die mooi blink blaartjies.

En as jy ‘n hand uitsteek, kan jy dalkies net in die dorings verstrengel raak, om te sukkel om los te kom. Ek het hele rukkie gesukkel om my trui los te kry. Moes maar uittrek en so probeer.

Die seer waar hulle dorinkies ingesteek het, sukkel om te genees.

Hulle wil jou ook nie opeet nie, maar hulle maak dit moeilik om naby hulle te wil wees.

***

En toe ontdek ek vanoggend nog ‘n soort doringboom toe ek gaan foto’s neem. Blare soos die wag-‘n-bietjie, dorings soos die doringbome. Maak soort van blommetjies op die oomblik, daarom het ek die verskil nou eers opgemerk. Wonder watter soort boom dit is?

Massiewe dorings tussen die blare versteek. Blare soos die wag-‘n-bietjie, dorings amper erger as die doringbome. Ken jy dit? Amper soos kruising tussen die twee.

***

Ek hoop ek is nie een van die drie soorte bome nie.

Ek laat nie dorings om my los om onskuldige mense seer te maak nie, ek haak nie my vriende met weerhakies vas as hulle so vrypostig sou wees om te na aan my te wil kom nie en ek vertoon ook nie soos die laaste boom pragtige blare waaragter massiewe dorings sit wagtend om mense te steek nie.

Of liewer, ek probeer om nie so te wees nie. Ek wil nie doringrig wees nie.

***

Manlief het gister ‘n doring is sy voet gekry. Met skoene aan. Ek kon dit uitkry, maar die seer het nog lank gesit waar die doring gesteek het.

Pieperig, hoor, ek het afgeneem. Toe maak hy of hy seer kry. Skelm. Spot sommer, die dorings steek seer. Siestog, die doring het regtig diep ingesteek. En hy het gekla.

Watter soort boom ek is, is iets waaroor ek mooi gaan moet dink.

Ek weet net ek wil nie ‘n boom wees wat ander om my seer maak nie.

Miskien omdat ek die seer van dorings verpes?